ZOBACZ USŁYSZ POCZUJ TEATR
ZOBACZ USŁYSZ POCZUJ TEATR to pierwsza dla Teatru im. Wojciecha Bogusławskiego w Kaliszu tak szeroko zakrojona próba stworzenia warunków do pozytywnych doświadczeń w kontakcie z kulturą dla osób z niepełnosprawnością wzroku i słuchu.
Spektakle
Przygotowaliśmy sześć spektakli repertuarowych z tłumaczeniem na Polski Język Migowy dla osób niesłyszących oraz z audiodeskrypcją dla osób z niepełnosprawnością wzroku. Są to spektakle dla dzieci: Czarodziejskie sztuczki, Siostra i cień, Diabełek Pawełek oraz propozycje dla starszej widowni: Miasto Pustych Pianin, Żołnierz królowej Madagaskaru i Święta Joanna szlachtuzów.
Dla niesłyszących
Od maja do listopada 2016 roku odbyło się 12 pokazów spektakli przygotowanych dla osób niesłyszących, które tłumaczyła na Polski Język Migowy Małgorzata Wasilewska. W tym czasie Teatr odwiedzili wychowankowie Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego Dla Dzieci Niesłyszących im. Józefa Sikorskiego w Poznaniu oraz Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego Nr 2 im. Plutonu Głuchoniemych AK z Kalisza. Przedstawienia zobaczyli również członkowie Polskiego Związku Głuchych – stowarzyszeni w kołach z Kalisza i Łodzi. Gościliśmy też wielu niesłyszących widzów indywidualnych – z Konina, Krotoszyna, Warszawy i ze Śląska. Spektakle z tłumaczeniem na PJM zobaczyło w sumie 241 widzów z niepełnosprawnością słuchu oraz ich opiekunów.
Jedna z nauczycielek pracujących w Specjalnym Ośrodku Szkolno-Wychowawczym Nr 2 im. Plutonu Głuchoniemych AK w Kaliszu przekazała nam bardzo miłą wiadomość po wizycie z wychowankami na spektaklu Święta Joanna szlachtuzów:
„Dziękujemy, nasza niesłysząca młodzież była zachwycona! To był ich pierwszy spektakl w teatrze, który mogli zrozumieć i w pełni w nim uczestniczyć dzięki tłumaczeniu go na język migowy. Brawo Teatr!”.
Projekt ZOBACZ USŁYSZ POCZUJ TEATR dał wielu Głuchym pierwszą w życiu okazję, aby w pełni uczestniczyć w spektaklu teatralnym. Dla osób słyszących, obecnych na spektaklach z tłumaczeniem na PJM, możliwość oglądania takiego tłumaczenia była niespotykaną atrakcją i możliwością zapoznania się z obcym językiem. Głusi widzowie mieli również okazję zwiedzić kulisy Dużej Sceny i dowiedzieć się jak przebiega przygotowanie do spektaklu od strony technicznej (oprowadzanie po zapleczu sceny, garderobach, rekwizytorni).
Warsztaty
Niezawodni pedagodzy Majka Graf, Agnieszka Wypych oraz Marcin Suchodolski z Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego nr 2 dla Dzieci Słabo Słyszących i Niesłyszących w Kaliszu poprowadzili warsztaty Miganie jak spektakl (maj-czerwiec 2016). Warsztaty, integrujące słyszącą i niesłyszącą młodzież z Kalisza, były eksperymentem zmierzającym do wypracowania wspólnego trójwymiarowego języka emocji na bazie języka migowego. Podczas trzydniowych warsztatów uczestnicy mieli okazję wspólnie wypracować język artystyczny, którego bazą było „miganie”. Rozwijali też wyobraźnię przestrzenną i umiejętności twórcze poprzez budowanie różnych form ekspresji. Warsztaty wzmacniały młodzież niesłyszącą i niedosłyszącą, poprzez włączenie jej w działania z osobami słyszącymi, a także pozwoliły nabyć młodzieży słyszącej umiejętności posługiwania się podstawowymi znakami języka migowego.
Dla niewidzących
ZOBACZ USŁYSZ POCZUJ TEATR spotkał się również z dużym zainteresowaniem osób z niepełnosprawnością wzroku – aż 145 widzów skorzystało z audiodeskrypcji podczas 12 pokazów przedstawień, które zostały zaprezentowane w ramach projektu. Odwiedzili nas widzowie ze Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego dla Dzieci i Młodzieży Słabo Widzącej i Niewidomej im. L. Braille’a w Bydgoszczy oraz z Koła Polskiego Związku Niewidomych (w tym również osoby słabowidzące) z Wielunia, Kalisza, Wieruszowa, Konina i Sieradza.
Audiodeskrypcja umożliwiła wielu widzom o wyjątkowych potrzebach lepsze zrozumienie przedstawień w ramach założeń Projektowania Uniwersalnego. W nauce trudnej sztuki dostosowania spektakli do potrzeb osób niewidomych towarzyszyli nam specjaliści z Fundacji Audiodeskrypcja – Tomasz Strzymiński i Barbara Szymańska, którzy przekazali kaliskim aktorom oraz uczestnikom warsztatów niezbędne umiejętności. Praca nad tekstem audiodeskrypcji spektaklu teatralnego jest wyjątkowo pracochłonna i wymagająca. Osoby pracujące nad skryptem audiodeskrypcji muszą opanować specyficzną stylistykę języka, która różni się od codziennego języka polskiego. Co więcej, taki skrypt musi być idealnie zsynchronizowany z przedstawieniem – lektor czytający tekst nie może zagłuszać aktorów. Dzięki pomocy przedstawicieli Fundacji, zarówno aktorzy, jak i nie związani z Teatrem uczestnicy warsztatów opanowali te umiejętności. Podczas warsztatów przeszkoleni zostali również obsługujący widownię pracownicy Teatru. Dowiedzieli się jak zachować się przy osobach niewidzących i poznali zasady, dzięki którym z łatwością mogą się z nimi komunikować oraz zapewniać profesjonalną obsługę.
Zakupiono niezbędny sprzęt i zestawy słuchawek do audiodeskrypcji.
Makieta dotykowa
Ostatnim elementem projektu było odsłonięcie makiety dotykowej Teatru. Dzięki jedynej w regionie makiecie tego typu, osoby niewidzące i słabowidzące mają możliwość poznania architektury gmachu głównego TBK za pomocą zmysłu dotyku. Dla osób z niepełnosprawnością wzroku jest to najlepsze i niezastąpione medium w poznawaniu świata form przestrzennych. Makieta umieszczona jest na granitowym podeście w sposób umożliwiający dostęp również osobom poruszającym się na wózkach inwalidzkich. Opis zapisany jest w języku polskim i angielskim oraz po polsku w alfabecie Braille’a. Autorem makiety jest Karol Badyna z pracowni rzeźby FORMA, którego liczne realizacje można podziwiać w najróżniejszych zakątkach świata.
Główny budynek Teatru to jeden z najpiękniejszych zabytków architektonicznych Kalisza i obowiązkowy punkt na mapie turystycznej. Nie tylko to jednak przesądza o jego wyjątkowości. To również jeden z głównych symboli miasta, powód do dumy dla mieszkanek i mieszkańców, a także świadectwo długoletniej tradycji teatralnej. Umożliwienie poznania tego budynku niewidomym i słabowidzącym traktujemy jako swój obowiązek i symboliczny gest zaproszenia do Teatru.
ZOBACZ USŁYSZ POCZUJ TEATR był szeroko promowany w regionie. Plakaty, umieszczone na kaliskich przystankach autobusowych oraz specjalnych pylonach reklamowych miały dydaktyczną formę – przedstawiały aktorów pokazujących kolejno znaki słowa TEATR w Polskim Języku Migowym. Plakaty były bardzo czytelne dla Głuchych, a dodatkowo zachęcały osoby słyszące do nauki podstawowych znaków PJM.
W radiu nadawane były spoty reklamowe projektu, korzystające z elementów audiodeskrypcji. Spoty nie tylko zachęcały do odwiedzenia Teatru, ale również pozwalały na poznanie tej techniki ułatwiania dostępu.
Dziękujemy serdecznie za ciepłe przyjęcie inicjatywy ZOBACZ USŁYSZ POCZUJ TEATR. Cieszą nas również pozytywne reakcje od widzów niesłyszących i niewidzących. Mimo zakończenia projektu, najważniejsze działania – audiodeskrypcję i tłumaczenia na PJM spektakli – chcemy na stałe włączyć w nasz repertuar. O najbliższych terminach spektakli będziemy Państwa informować na bieżąco w kalendarzu oraz aktualnościach.
Projekt „Teatr dostępny. Oferta kulturalna dla widzów z niepełnosprawnością wzroku i słuchu” finansowany był ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu „Kultura Dostępna” oraz ze środków Samorządu Województwa Wielkopolskiego.
